Secundair lymfoedeem
Lymfoedeem is een abnormale ophoping van lymfevocht in een lichaamsdeel. Het ontstaat door te veel aanvoer van vocht en/of een belemmerde afvoer van lymfevloeistof. Om het begrip lymfoedeem te begrijpen, is het goed om te weten hoe het lymfevaatstelsel werkt. Het aderlijke bloedvatenstelsel zorgt voor 90 procent van de afvoer van vocht uit het lichaam. Het is de taak van het lymfestelsel om de laatste 10 procent af te voeren. Het lymfesysteem neemt lichaamsvocht met afvalstoffen uit het lichaam op en via lymfevaatjes wordt dit afval ‘geloosd’ in een lymfekier. De lymfeklieren reinigen het lymfevocht, zodat het hergebruikt kan worden.
De oorzaak
Lymfoedeem ontstaat door bepaalde afwijkingen in het lymfesysteem. Er bestaan twee soorten lymfoedeem die naar oorzaak zijn ingedeeld, namelijk primair en secundair lymfoedeem. Secundair lymfoedeem ontstaat door een beschadiging van het lymfesysteem, bijvoorbeeld door een infectie, operatie en/of bestraling.
In onze praktijk zien wij met name vrouwen waarbij het lymfesysteem na een borstoperatie, met of zonder okselklierverwijdering, dusdanig beschadigd is dat lymfoedeem aan de arm of borst ontstaat. Over het algemeen doet lymfoedeem geen pijn, maar vele vrouwen ervaren vaak een strak, trekkend tot pijnlijke sensatie in de schouder, achterzijde bovenarm of borstgebied.
Lymfoedeem ontstaat dus door te veel aanvoer van vocht en/of een belemmerde afvoer van lymfevloeistof. De belemmerde afvoer is het geval wanneer klieren zijn verwijderd. U kunt het lymfesysteem zien als een route die het lymfevocht aflegt, waarbij de richting altijd is naar een grote lymfeklier. Hiernaast is het lymfesysteem afgebeeld met de locatie van de lymfeklieren (‘knopen’) weergegeven. De route kunt u zien als een eenrichtingsweg, waarbij de lymfeknopen bruggen zijn tussen de wegen. Het vocht kunt u zien als auto’s die achter elkaar aan rijden op die weg. Wanneer er een brug open staat, kunnen de auto’s niet door rijden en ontstaat een file. Als deze brug stuk is, of er tussenuit wordt gehaald, zal de file steeds langer worden. Het lymfevocht kan het aangedane gebied niet goed verlaten, omdat deze hoofdklier(en) beschadigd is/zijn, of (deels) zijn weggehaald. Therapie is hierbij noodzakelijk.
