Zonschade
Zonschade is een beschadiging in de huid door ultraviolette-straling. Deze straling, afgekort Uv-straling bestaat uit verschillende golflengtes. Telkens wanneer we in de zon komen stellen we onszelf bloot aan deze straling en dat heeft allerlei korte- en langetermijneffecten. Onze weefsels, met name onze huid en ogen, absorberen deze ultraviolette straling. Enerzijds treedt er DNA-schade op in de huidcellen door met name het UVB. Deze is ook verantwoordelijk voor het verbranden van de huid. Anderzijds zorgt UVA er ook nog eens voor dat er vrije zuurstofradicalen vrijkomen. UVA is verantwoordelijk voor de rimpels die ontstaan in de huid. De huid beschikt over een herstelmechanisme om de DNA-schade te herstellen. De huid gaat zich beschermen tegen toekomstige schade en gaat zich verdikken. Tevens verkleurt de huid om zich op die wijze ook te beschermen tegen Uv-straling. De huid maakt pigment aan dat als een soort parasolletje boven de celkern gaat liggen, om het daarin liggende DNA te beschermen tegen UV-straling. Zonlicht heeft ook een positieve uitwerking, namelijk de aanmaak van vitamine D. Hiervoor hoef je echter niet eindeloos in de zon te liggen. Er is tot op heden aangenomen dat 15 min je gezicht en onderarmen in de zon voldoende is, of een half uur als het bewolkt is. Dat is vele malen korter dan een dag op het strand. Wanneer het beschermingsmechanisme niet meer afdoende z’n werk kan doen kan huidkanker optreden, of een voorstadia daarvan. Chronische blootstelling aan UV-straling is een belangrijke factoor in het ontstaan van huidkanker.
Oorzaak zonschade
Voorheen was de (zon)gebruinde huid een schoonheidsideaal. Veel mensen hebben in hun tienerjaren met olijfolie in de zon liggen ‘bakken’. Ook de opkomst van de zonnebank heeft de cijfers voor huidkanker omhoog gejaagd. Het WHO heeft zonnebanken ook de classificatie gegeven: carcinogeen of te wel kankerverwekkend. De gevolgen veel zon in de jeugd wordt echter pas zichtbaar op 50-70-jarige leeftijd. Een cel blijkt een geheugen te hebben aan hoeveel zonlicht hij is blootgesteld. Telkens ontstaat DNA-schade die weer herstelt moet worden, maar bij te veel blootstelling gaat het beschermingsmechanisme haperen en zijn de veranderen die UV-straling aanbrengt in cellen permanent. De grootste zonschade ontstaat tot je 20e levensjaar en wordt op je 60e pas zichtbaar!
Welke zonschade kan er ontstaan?
- Actinische keratose
- Couperose
- Huidkanker: basaalcelcarcinoom (BCC), plaveiselcelcarcinoom (PCC), melanoom
- Huidverslapping
- Lentigo solaris (ouderdomsvlekken)
- Melasma; zwangerschapsmasker
- Pigmentverschuivingen
- Poikyloderma van Civatte; grillig roodbruin patroon aan de zijkanten van de hals
- Rimpels
Hoe worden zonschade behandeld?
De verschillende huidaandoeningen veroorzaakt door zonschade hebben ieder een eigen aanpak, een eigen therapie. Afhankelijk van het soort aandoening zijn er meerdere behandelsessies noodzakelijk voor een verbetering.
